Dijital devrime ayak uyduramayan Sharp, Foxconn ile görüşmelerini sürdürüyor.
Japon elektronik firmaları bundan 7-8 sene öncesine kadar elektronik aletler dünyasına hükmediyordu. Sharp 2008’de gelen küresel kriz, Japon ekonomisinin duraklama dönemine girmesi ve Japon Yen’in düşüşe geçmesinden olumsuz etkilenmiştir. 2010 yılında nispeten toparlanmış, 31 Mart 2011’de ciro 35,3 mlr $ olarak gerçekleşmiştir. Ancak bu tarihten sonra bu rakama ulaşılamamıştır.
*Faaliyet yılı 31 Mart’ta sonlanmaktadır.
2011 yılından bu yana yurtiçi satışlarda (hem JPY YEN bazında hem USD bazında) düşüş yaşanmıştır. 2012 yılında LCD ekranlara ciddi yatırım yapan şirket fiyatlardaki rakabet sebebiyle LCD ekranlardan beklediği karı yakalayamıştır. Samsung, LG ve Apple’ın pazar paylarını arttırması sonucu Sony, Panasonic ve Sharp finansal dar boğazın eşiğine gelmiştir.
Japon ekonomistlerden bazıları bu pazar payı değişikliğinin sebebini Japon elektronik firmalarının dijital devrime ayak uyduramaması olarak nitelendirmektedir. Televizyon, radyo, walkman, kaset çalar, buzdolabı, çamaşır makinesi gibi elektrikli aletler ile yükselen Sharp ve Sony dijital dünyaya uyum sağlamakta geç kalmıştır. Bu aletler elektrikli ancak mekanik aletlerdir. Üretim bandını bile dijital devrime uyarlayan Apple ve Samsung karlılıkta Japon firmalarının üzerine çıkmıştır.
Mart 2012’de tedarik ayağı için Foxconn ile anlaşma yapan Sharp Osaka’daki fabrikanın %46 hissesini Foxconn’a satmıştır. Aynı dönemde 5000 personelini işten çıkarmıştır. İlk akıllı telefonunu Kasım 2012’de, ikincisini Mayıs 2013’te duyuran Sharp bu hamlelerden beklediği karşılığı bulamamıştır (iPhone 4, Haziran 2010’da; iPhone 5, Ekim 2012’de piyasaya çıkmıştı). Mart 2013’te Sharp hisselerinin %3’ünü 112 mn USD karşılığında Samsung’a satmıştır. Bu paranın %71’i LCD teknolojisine geri kalanı ise tablet, akıllı telefon ve dizüstü bilgisayar üretiminde kullanılması sözü verilmiştir. 2013’te "solar cell” (güneş pili) ve LCD satışlarında büyüyen şirket, Çin’deki satışlarını %40 oranında arttırmıştır. 2014’te cirosunda düşüş yaşayan Sharp Mayıs 2015’te bankalarla vardığı 1.7 mlr USD kredi anlaşması gereği 5000 personelini işten çıkarmak zorunda kalmıştır.
Sharp Yönetim Kurulu Başkanı 2015’de yayınlanan faaliyet raporunda sorunları ve üretilebilecek çözümleri özetlemiştir.
Sorunlar:
1.Teknolojik değişikliklere zamanında cevap verememe 2.Büyüme stratejilerini erteleme 3.Maliyetleri azaltıcı hamleleri yapmama (Örn: Ucuz işgücüne yönelmeme) 4.Yetersiz operasyonel ve yönetimsel beceriler
Çözümler:
1. İş portföyünü yapılandırma 2. Fixed maliyetleri azaltma 3.Yönetimi ve kurumu güçlendirip yeniden organize etme
Öte yandan Japonya ekonomisindeki değişiklikler kısa süreliğine de olsa Sharp’ın finansallarına etki etmiştir. Shinzo Abe Kasım 2012’de Japonya başbakanı olmuştur, genişleyici para politikası ve yapısal reformlar ile Japon Yen’ine değer kaybettirmeyi ve enflasyonu %2 seviyelerine getirmeyi hedeflemiştir. Bu hamleler ile Japon Yen’i değer kaybetmiş ve 2013 yılında Sharp özellikle ihracatını %20 arttırmış, kısa vadeli bir toparlanma yaşamıştır.
Foxconn – Sharp
Foxconn Tayvan merkezli şu anda dünyanın en büyük elektronik imalat hizmetleri sağlayıcısıdır. IPad, Iphone, Kindle, Playstation, Blackberry, Nokia’ların üreticisi ve Çin’deki en büyük özel sektör işvereni konumundadır.
1974’te kurulan şirket 2001’de ilk önemli anlaşmasını Intel ile yapmıştır. 2007’de 500 milyon USD yatırımla Çin’de fabrika kuran şirket şu anda Apple’ın en büüyük yüklenicisi konumundadır. 2014’te 312 mn USD ödeme yapıp Tayvan’ın en büyük 4. Mobil operatörünü satın almıştır. Çin, Brezilya, Macaristan, Hindistan, Meksika ve Türkiye (Çorlu) gibi pekçok ülkede fabrikası olan Foxconn dünya üzerinde 1,3 milyon insanı istihdam etmektedir.
Foxconn neden Sharp’ı satın almak istiyor?
1.Sharp Iphone ekran sağlayıcılarından biri ve ekran ürünün en pahalı parçalarından biri. Foxconn bu sayede ekranı daha ucuza mal edip ürün başına karlılığını arttırmak istemektedir. 2.Sharp’ın sahip olduğu teknoloji sayesinde diğer şirketlere bağlılığını azaltabilir. 3.Sharp’ın marka bilinirliği Foxconn için önemli bir etken. 4.Sharp Foxconn’un daha önceden yatırım yaptığı bir şirkettir (Osaka’daki fabrika).
31 Mart 2016’da faaliyet yılını tamamlayacak olan Sharp yaklaşık 1 milyar USD zarar açıklaması beklenmektedir. Şubat sonuna doğru Foxconn’un Sharp’a 6,2 milyar USD satın alma teklifi yapılacağı konuşuluyordu. Ancak borç miktarının yüksekliği ve Foxconn’un due dilligence sürecine devam etme isteği sebebiyle ertelendi. Bankalar bu işlem için hazır olduklarını bildirmelerine rağmen Foxconn net bir karar verebilmiş durumda değil.
Besfin Yorumu
Sharp örneğinden de yola çıkarak özellikle imalat firmalarının AR-GE çalışmalarına bütçe ayırmaları, rekabet koşullarını da göz önüne alarak yeni stratejiler geliştirmeleri, küçülmeleri veya Şirket Satın Alma/Birleşme hamlelerini göz önüne almaları gerekmektedir. Büyüme imkanını öngören firmaların finansal ortak ile işbirliğine gitmesi veya yeni bir sektöre yatırım yapmak isteyen üst yönetimin stratejik yatırımcıya yönelmesi en doğru seçenekler olarak göze çarpmaktadır.