Amerika’da son 25 yılda yaklaşık 2.200 şirketin Chapter 11 korumasına girdiği kaydedilmiştir. Bu firmalardan süreci başarıyla atlatan Eastman Kodak Company'i inceledik.
Analiz
1879 yılında George Eastman tarafından kurulan Kodak, 1888’de ilk fotoğraf makinesini ve 1975’te ilk dijital fotoğraf makinesini piyasaya sürdü. 1980’li yıllarda Fuji güçlü bir rakip haline gelene kadar pazarın en büyük oyuncusuydu. Dijital ürün gamı genişledikçe üretim maliyetleri de artmaya başlayan firma, 1997 yılında bir yeniden yapılandırmaya giderek 19.000 kişiyi işten çıkardı, yıllık maliyetlerini yaklaşık 1 milyar $ indirdi.
2001 yılında hızla büyümekte olan Çin pazarına agresif bir giriş yapan Kodak, 2003 yılında, takip eden 3 yıl içerisinde temettü dağıtımlarında %72 kesinti yaparak dijital ürünlere 3 milyar$’lık yatırım yapacağını duyurdu.
2004 yılında ise yine bir yapılandırmayla Avrupa ve Kuzey Amerika’da dijital olmayan kameraların satışını durdurdu ve bunun sonucunda 15.000 kişi işten çıkarıldı.
2005 yılından itibaren firmanın aktifleri düşüş trendine girdi. 2009 yılına gelindiğinde ise toplam yükümlülükleri toplam aktiflerinden fazla olup, öz kaynakları da negatife düştü.
Firmanın finansallarındaki negatif gelişmeler nedeniyle 2010 yılında rating şirketi Standart & Poor’s Kodak’ı S&P 500 endeksinden çıkardı.
2011 yılında, bir önceki yıla göre hazır değerleri %47 azaldı ve borçlarını ödeyemeyeceğini duyurdu.
19 Ocak 2012 tarihinde J.P. Morgan, Barclays ve Bank of America’nın kredi desteğiyle Chapter 11 iflas korumasına girdi. Aynı gün NYSE ‘den çıkarılarak tezgah üstü piyasada listelendi ve günü 0,36$ hisse fiyatıyla kapattı.
Şubat 2012’de dijital fotoğraf makinesi, video kamera ve dijital çerçeve pazarından çekileceğini ve kurumsal dijital görüntüleme pazarına (tarayıcı, printer, kiosk) gireceğini açıkladı. Bunun yanı sıra borçlarını ödemek amacıyla 1000’in üzerinde patentini Apple, Facebook, Microsoft, Samsung, Google gibi şirketlere satarak yaklaşık 525 milyon$ gelir elde etti. Ayrıca 2013’te maddi duran varlıkları %83 azaltarak, yaklaşık 3,5 milyar$ gelir elde etti.
Kodak’ın iflasın eşiğine gelmesinin en büyük nedenleri arasında, 2000’lere kadar lider konumda olduğu dijital fotoğraf makinesi alanında, pazarın hızla büyümesi ve Sony, Samsung, Panasonic, Apple, HTC gibi rakiplerinin hızla artmasına rağmen, teknolojiye ve değişime uyum sağlayamaması ve düşen satışlarıyla beraber, satış maliyetlerinin ciro içindeki payının artması gösterilebilir.Borçlarını kapatmasıyla 3 Eylül 2013’te Chapter 11 korumasından çıkan Kodak, JK Imaging ile yaptığı işbirliğiyle çıkardığı 4K destekli ürünlerle pazarda yerini korumaya çalışıyor. Buna rağmen 2014 yıl sonu verileri değerlendirildiğinde, 2013 yıl sonuna göre bir iyileşme yaşanmadığı görülüyor.Temel Bulgular1) Kodak, lider konumunda olduğu pazarda, rakip ve rekabet oluştuktan sonra, fotoğraf makinası ürününe ilave olarak, baskı ve medikal sektöründe radyografi cihazları üretimine de eğilmiştir. 2) Yeni ürünlere girmesiyle genişleyen portföyünün üretim ve satış sürecinde artan maliyetlerle karşılaşmıştır. 3) Geniş ürün portföyünde hizmet vermekle birlikte, fotoğraf makinesi pazarında rekabet ve rakiplerin daha güçlü ilerlediği dönemde, hızlı gelişen teknoloji ve pazar taleplerine karşı sınırlı kalmıştır. 4) Rekabetin ve talebin giderek yoğunlaştığı dijital ürün alanına yönelmesi, faaliyetlerindeki maliyetlerini önemli ölçüde arttırmış ve 1997’de küçülmeye dayalı ilk yapılanmasını gerçekleştirmiştir. 5) Satış gelirlerinin arttırmak amacıyla 2001 yılında yeni ve büyük olan Çin pazarına giriş yapmıştır. 6) Rekabet ve pazarda var olmak adına 2003 yılında şirket içi yeni kaynak yaratarak dijital ürün gamına yatırımı planlamıştır. 7) Talep ve pazar payı giderek azalan dijital olmayan ürünlerde, büyük pazarlardan çıkarak küçülmeye gitmiş ikinci yapılandırmasını bu şekilde gerçekleştirmiştir. 8) Ancak takip eden dönemde rekabet ve pazar gelişimine göre yeterli olamayan yatırımlar, şirketin toplam hacminde ve diğer verilerinde küçülmeyi başlatmıştır. 9) Üretim maliyetlerini kontrol etmekte başarı gösteremeyen Kodak, yıllar içinde satışlarının düşmesiyle, karlılığının düşüşünü engelleyememiştir. 10) 2012 yılında yeniden yapılanma çerçevesinde rekabette geride kaldığı bazı ürünlerden çıkma ve sınırlı sayıda diğer ürün grubu içinde olma kararı almıştır. 11) Maddi olan ve olmayan varlıkların satışıyla yeni kaynak yaratma yoluna gitmiştir. 12) Küçülme, yeni ürün grubu ve varlık satışı sonuçları ile koruma kapsamından çıkmıştır. 13) Toplam süreçte lider olduğu ürün pazarında ürün gelişimi, teknoloji ve operasyonel maliyet süreçlerinde gerekli adımları sağlayamayarak, rekabet ve rakiplerine karşı pazarını kaybetmiştir.
Alınacak Dersler
1) Talep değişim potansiyeli yüksek ürün gruplarında, marka, tasarım ve teknoloji gelişimi için AR-GE ve bağlantılı pazar araştırmaları, verimli faaliyet süreci ve stratejileri için en önemli gereklerdendir. 2) Faaliyetteki operasyonel sürecin sürekli analizi ve optimum sonuçların hedeflenmesi, kritik maliyet unsurlarındandır. 3) Verimli ve etkin satış organizasyonundaki süreklilik, toplam performansı ve oluşacak değerleri güçlü şekilde destekleyecektir. 4) Doğru zamanlama ile yapılan ürün gamı değişikliği, küçülme, varlık satışı ve yeni pazar hedeflemeleri büyük sorunların bertaraf edilmesinde güçlü dayanaklar olacaktır.
Besfin Yorumu
Şirketler faaliyette bulundukları ürün grubuna bağlı olarak, tüketici eğilimini, beklentilerini, teknolojik gelişmeleri, içinde bulundukları rekabet ve rakiplere göre doğru zamanlamada ele almalı ve etkin sonuçlara gitmelidir. Doğru zamanda küçülmek, Finansal Yapılandırma ve Finansal Borç Yönetimi yapmak, sorunlu dönemden/kapsamdan çıkmanın en önemli yatırımlarındandır.